Tre, về mặt thực vật học là một loại cỏ, là loài thực vật phát triển nhanh nhất trên Trái đất. Nhiều loại tre có thể thu hoạch chỉ sau ba năm, khi chúng được cắt sát gốc và từ đó lại tiếp tục mọc mầm. Khi tre lớn lên, nó hấp thụ carbon từ khí quyển, với một hecta tre có thể cô lập khoảng 17 tấn carbon mỗi năm. Và quan trọng hơn, không giống như các vật liệu xây dựng tiêu chuẩn như bê tông và thép thải ra hàng tấn carbon trong quá trình sản xuất, tre vẫn tiếp tục lưu trữ phần lớn carbon của nó ngay cả khi đã được biến thành các công trình, cầu và đồ nội thất.
Ngân hàng Thế giới dự báo rằng dân số đô thị toàn cầu sẽ tăng 150% vào năm 2045. Nhu cầu về nhà ở tại các khu vực này cũng sẽ tăng tương ứng. Do đó, nhiều quốc gia có dân số đô thị tăng nhanh đang khuyến khích sử dụng các vật liệu sinh học bền vững, như tre, trong xây dựng. Nếu được quản lý tốt, tre có tiềm năng giúp đáp ứng một phần nhu cầu về nhà ở giá cả phải chăng, tươm tất và nếu được trồng và thu hoạch bền vững, cũng sẽ đóng góp vào các mục tiêu Net-Zero (phát thải ròng bằng 0).
Tre là vật liệu xây dựng bền bỉ, giá cả phải chăng và hấp dẫn
Tre còn có những đặc tính khác khiến nó trở nên hấp dẫn hơn hoặc tương đương với các vật liệu xây dựng thông thường. Nó rẻ và nhẹ, do đó dễ vận chuyển và an toàn hơn khi làm việc, và vì các sợi tre cực kỳ chắc chắn, nó có thể có độ bền kéo cao một cách ấn tượng.
Có lẽ, điều đáng ngạc nhiên là dù có hàm lượng nước cao, tre cũng có khả năng kháng cháy tự nhiên. Với các phương pháp xử lý hữu cơ giúp cải thiện khả năng kháng cháy tự nhiên này, nó có thể chịu được nhiệt độ lên tới 400 độ C. Nó cũng rất kiên cường khi đối mặt với thời tiết khắc nghiệt.
Nhà ở tre có khả năng chống chịu khí hậu
Chương trình Kinh tế Rừng Thông minh Khí hậu (CSFEP) đang thực hiện một số Sáng kiến Đột phá nhằm hỗ trợ sử dụng tre bền vững trong xây dựng. Một trong những sáng kiến đó, CASSA ở Guatemala, đang tạo ra bộ công cụ tự làm (DIY) cho nhà ở tre giá cả phải chăng. Mỗi ngôi nhà được thiết kế để chống chịu khí hậu và khi bão nhiệt đới Julia đổ bộ vào tháng 10 năm 2022, chúng đã chứng minh được điều đó.
“Những ngôi nhà tre của CASSA là một trong số ít ngôi nhà không bị hư hại bởi cơn bão. Cấu trúc tre đã đứng vững trước những cơn gió cực mạnh, và vì chúng được xây trên cột, chúng đã tránh được ngập lụt,” Kagisho Koza, Chuyên gia tư vấn tại công ty tư vấn chiến lược Dalberg Advisors, người được biệt phái đến CSFEP, giải thích.
Tre đang được triển khai trên toàn cầu. Một Sáng kiến Đột phá khác, hợp tác với Cơ quan Aga Khan về Môi trường sống ở Ấn Độ, hiện đang tìm cách đa dạng hóa vật liệu xây dựng từ gỗ khối sang bao gồm cả tre. Và African Bamboo, một Sáng kiến Đột phá của Ethiopia, đang tạo ra nhiều sản phẩm tre trang trí hơn cho các nhà xây dựng nhà ở, như ván sàn, vật liệu ốp tường và sàn ngoài trời, đồng thời đang thử nghiệm tre kỹ thuật.
Biến tre thành vật liệu xây dựng toàn cầu
Khi ngày càng có nhiều dự án tre quy mô nhỏ thành công được hiện thực hóa, điều này có thể khuyến khích các quốc gia khác khởi động ngành công nghiệp tre của họ để tạo ra một chuỗi giá trị tre bền vững. Có những dấu hiệu cho thấy điều này đang bắt đầu xảy ra. Trung Quốc đã biến việc phát triển ngành công nghiệp tre của mình thành ưu tiên quốc gia vào năm 2012. Để thúc đẩy thương mại hóa tre, Kenya đã phân loại tre là một loại cây trồng vào năm 2020. Và Ethiopia hy vọng sẽ trở thành nhà sản xuất tre hàng đầu châu Phi vào năm 2030, với một kế hoạch môi trường chiến lược nhằm thúc đẩy các đồn điền tre và hỗ trợ các hoạt động gia tăng giá trị của chúng.
Tạo ra một ngành công nghiệp tre bền vững
Các Sáng kiến Đột phá được thiết kế để hỗ trợ các nền kinh tế rừng thông minh khí hậu địa phương hiện thực hóa toàn bộ tiềm năng khí hậu của chúng, góp phần vào một nền kinh tế rừng bền vững toàn cầu. Trong vòng 5 năm, bốn hecta đồn điền tre cung cấp cho CASSA, ví dụ, dự kiến sẽ cung cấp đủ tre bền vững để xây dựng 40 ngôi nhà mỗi năm, đồng thời tạo việc làm và đào tạo cho cộng đồng địa phương và có tác động tích cực đến khí hậu.
“Những người mà chúng tôi đào tạo để xây nhà đã tự nguyện dành thời gian và chuyên môn của họ để giúp xây dựng nhà ở tre chống chịu khí hậu mới cho hai gia đình khác mà nhà của họ đã trở nên không thể ở được do bão nhiệt đới Julia. Chúng tôi tin rằng một nền kinh tế rừng tre thông minh khí hậu sẽ giúp biến Punta Brava thành một hình mẫu về khí hậu, sử dụng vật liệu xây dựng carbon âm tuyệt vời này để xây dựng một cộng đồng chống chịu khí hậu để sống trong thế giới nóng hơn và hỗn loạn hơn của chúng ta,” Tono Aguilar, Chủ tịch CASSA, cho biết.
Koza nói thêm: “Chúng tôi giúp tất cả các Sáng kiến Đột phá của mình với việc tính toán carbon của họ. Chúng tôi giúp họ tính toán lợi ích tích cực ròng về khí hậu của các chương trình của họ và đảm bảo rằng không có hậu quả tiêu cực ngoài ý muốn đối với môi trường, hệ sinh thái hoặc cộng đồng địa phương của họ và có sự hiểu biết rõ ràng về các chiến lược giảm thiểu tiềm năng.”
Sự hỗ trợ của CSFEP tập trung vào các khu vực nơi tre mọc tự nhiên. Chẳng hạn, phần lớn tre mà African Bamboo sử dụng được lấy từ rừng Sidama ở vùng cao nguyên Ethiopia. Trong khi đó ở Guatemala, các đồn điền tre được phát triển trên đất bị suy thoái.
“Chúng tôi giúp các đối tác địa phương đảm bảo công việc của họ thông minh về khí hậu bằng cách mời một nhà đánh giá bên thứ ba đến xem xét tình hình thực tế và đề xuất loài tre nào là tốt nhất cho môi trường và điều kiện đất đai địa phương và đưa ra lời khuyên về cách kiểm soát cây, vì nó có thể xâm lấn nếu được thiết kế và quản lý không đúng cách,” Koza nói. “Chúng tôi hỗ trợ các đối tác địa phương và cố gắng bao quát mọi khía cạnh của chuỗi cung ứng tre để đảm bảo nó bền vững và không ngừng mang lại lợi ích.”
Nguồn tổng hợp
